0

BEĞENDİM

0

Ekmeğini taştan çıkaran Fatih Özdoğan ile, eski dönemde elle kesilerek ebatlanan taşın dünü ve bugününü, sektörün yaşadığı sıkıntıları, mezar taşı yapımı ve koronavirüsün taş işçiliğine etkilerini konuştuk.  

Kaç yıldır Kayseri Şehir Mezarlığı’ndasınız?

Kayseri Şehir Mezarlığı 1956 yılında yapılmış. 55 yıllık mezarlıkta 36 yıldır çalışıyoruz. Taş ustalığında yüksek kar olmadığı için gelir seviyemiz düşüktür. 1989’dan 2015 senesine kadar mezarlığın kenarında bu işleri yaptık. Şu anki yeri Vakıflar’dan kiraladık. Belediye alt yapı hizmetlerini getirdi. Dükkanları ise kendimiz yaptık.

Taş işçiliğinin tarihçesi nereye dayanıyor?

Taş işçiliği insanın var olmasıyla başlamıştır. Rivayet o ki insanlar mağaralarda yaşamış ve yaşayacakları yeri kendileri oyarak yapmışlar. Taş işçiliğinde Roma (İtalya) zirveyi yakalamışlar. Uzakdoğu ülkelerinden Tayvan ve Hindistan’da çok güzel taş işçiliği var.

Kullanım amacına göre taş türü değişir mi?

Her taşın bir ömrü vardır. Ama kullanılan kimyasallarla taşın ömrü uzatılabiliyor. Taşın türü kullanılacağı yere göre değişiklik gösterir. Mezar, ocak, dış cephe ya da yerde kullanılan taş türleri farklıdır. Mesela yer döşemesinde bazalt taşı revaçtadır. Soğuktan ve sıcaktan çok etkilenmez, aşınmaz. Andezit taşı ise mezarda, cephe kaplamada ve dekor maksatlı çok kullanılır.

Biraz da Kayseri taşının özelliklerinden bahseder misiniz?

Son 20 yıldır gelişen teknolojiyle birlikte Kayseri taşı yurt içinde ve bazı dış ülkelere satılabiliyor. Romanya ve İsrail bu ülkelerin başında geliyor.

Kayseri’de en çok hangi taş türü kullanılıyor?

Volkanik bir yapıya sahip olan Kayseri’de andezit, bazalt ve küf taşı çok kullanılmaktadır. Bunlar cephe kaplamalarda duvar yapımında ayrıca barbekü, şömine, çeşme, kitabe, levha ve mezar yapımında kullanılıyor. Mermer ve granit de son zamanlarda çokça işlediğimiz taşlar arasında.

İnsanlar mezar yaptırırken genellikle hangi taş türünü tercih ediyor?

Kayseri’de genellikle Kayseri taşı tercih ediliyor. Çünkü fiyatı her bütçeye uygun. Bütçelerine göre mermer ya da granit tercih edenler de var. Oran vermek gerekirse yüzde 92 Kayseri taşından mezar yeri yapıyorsak, yüzde 5 mermer ve yüzde 3 de granit yaptıran oluyor.

Mezar taşlarına ne tür sözler yazdırıyorlar?

Genç ve çocuk ölümleri çok acıklı oluyor. Bu tür vefat sonraları aile özlem dolu şiir yazdırabiliyor. Müşteri ne derse biz onu yazıyoruz. Bazıları da mezar taşına fotoğraf istiyor onu yaparız.

Kayserili Ölmeden Önce Mezarını Yaptırır

Herkes yakınının mezarını yaptırmak istiyor ve yaptırıyor da. Hatta Kayserimizde adettir; kişi ölmeden önce mezar yerini alır ve yaptırır.

Mezar taşı fiyatları nasıl?

Kayseri taşından yapılan bir mezarın ortalama fiyatı 1.500 ila 6.000 lira arasındadır. Kalın mermerde fiyat 2 katına, yerli granitte 3 katına çıkabiliyor. İthal granit mezar taşı ise 40 bin liraya kadar çıktığı olabiliyor. Çünkü onlar çok kıymetli taşlardır.

Ayrıca milyarlarca fiyatlar tutan sanatsal mezar taşları da var. Hatta otomobil fiyatı değerinde kıymetli mezar taşları mevcut. Sanayileşmeyle birlikte bu iş daha kolaylaştı.

Koronavirüs mezarcılığı nasıl etkiledi?

2020’de koronavirüs nedeniyle ölümler biraz arttı. Ama abartıldığı kadar değil. Yüzde 10 gibi işlerimizde bir artış oldu diyebilirim.

Kıymetimiz Bilinmiyor, Yeni Ustalar Yetişmiyor

Sizce taş işçiliğinin kıymeti biliniyor mu?

Kayseri’de ‘taşçı’ gözüyle bakarlar ve kıymeti pek bilinmez. Esnaf olarak sayılmaz, sanat yönüne hiç bakılmaz. Az da olsa taşı seven ve ustanın kıymetini bilen insanlar var.

Meslekte yeni ustalar yetişiyor mu?

En büyük sıkıntılarımızın başında geliyor. Ağır bir iş olduğu için yeni ustalar yetişmiyor. ‘Benim çocuğum taş ustası olsun’ diyerek hiç kimse getirip çocuğunu bize emanet etmedi. Ancak Suriyeliler arasında gerçekten iyi taş ustaları var. 5 tane iş yaptığımız usta var ve sanatlarından memnunum.

Sektörde yaşanan sıkıntılar neler?

İmalat sektöründe olduğu gibi bizde de maliyetler çok yüksek. Özellikle kullandığımız elektrik maliyetlerimizi arttırıyor. Ayrıca ağır iş olduğu için işçilik maliyetlerimiz de yüksek. Yeni ustaların yetişmemesi de ayrı bir sıkıntı.  

Yetkililerden sektör olarak talebiniz nedir?

Mezarcılık dışında taş işçiliğine devletin destek olması gerekiyor. Özellikle bizim gibi küçük esnaflara kredi desteği vermesi gerekiyor. Devletimiz kredi veriyor ama büyük işletmeler ancak kredi şartlarını yerine getirebiliyor ve onlar alıyor. Bu şartlarda küçük işletmelerin büyümesi mümkün değil. Ancak karnını doyurur.